Wat is het gingivitis-stomatitis complex?

Het gingivitis-stomatitis complex is een zeer pijnlijke en complexe aandoening bij de kat. Het is een steeds terugkerende of chronisch aanwezige slijmvliesontsteking in de bek van de kat. De ontsteking bestaat uit gingivitis (tandvleesontsteking), stomatitis (ontsteking van het slijmvlies van de wang) en soms ook pharyngitis (ontsteking van het achterste sijmvlies in de bek bij de overgang van onderkaak naar bovenkaak).  Deze ontstekingen reageren slecht tot niet op medicijnen.

De verschijnselen van het gingivitis-stomatitis complex

Een kat kan zonder dat de eigenaar het merkt, jaren met ontstekingen in de bek rondlopen. Deze ontstekingen kunnen wel opgemerkt worden tijdens een bekinspectie bij de jaarlijkse gezondheidscontrole door de dierenarts. Wanneer de ontstekingen echter al ernstig uitgebreid zijn, kunnen de volgende zaken opvallen:

• Stinkende adem
• Kwijlen
• Niet meer willen eten
• Eenzijdig kauwen
• Weigeren hard voer te eten
• Teruggetrokken gedrag
• Vermageren
• Pijnlijke bek
• Plotseling schreeuwen bij de voerbak

Twee duidelijke gevallen van zwaar ontstoken tandvlees bij de kat

Bij welke katten komt het voor?

Het gingivitis-stomatitis complex kan voorkomen op alle leeftijden. De problemen beginnen vaak al op vroege leeftijd maar de echte klachten worden vaak helaas pas op oudere leeftijd (tussen de 5 en 7 jaar) gezien. De Maine Coon, Siamees, Burmees en Oosterse Korthaar hebben vaker dan gemiddeld last van deze ziekte.

Wat zijn de oorzaken van het gingivitis-stomatitis complex?

Gingivitis-stomatitis complex bij de kat is een complexe aandoening. Er spelen vaak meerdere oorzaken samen een rol.  Mogelijke samenhangende oorzaken voor het gingivitis-stomatitis complex zijn:

• Gebitsproblemen
  Tandplak en steen
  Afgebroken tanden en kiezen
  Resorptieve beschadigingen van de tanden en kiezen
• Virussen
  FIV (Kattenaids)
  FeLV (Kattenleukemie)
  Calicivirus (Niesziekte)
• Systemische aandoeningen
  Nierfalen
  Suikerziekte
• Onvoldoende werkend afweersysteem
• Overgevoeligheid voor tandplak; begint op een leeftijd van 6 maanden
• Achtergebleven wortelresten na het trekken van kiezen of tanden

Helaas kan het ook voorkomen dat er ook geen oorzaak te vinden aan te wijzen is voor het ontstaan van het gingivitis-stomatitis complex.

Diagnostiek van gingivitis-stomatitis

Met behulp van bekinspectie wordt de diagnose gingivitis-stomatitis complex gesteld. Ook wordt met deze bekinspectie gekeken naar de mate van tandsteen en tandplak in de bek, eventuele afgebroken tanden en/of kiezen en resorptieve laesies in de tanden en kiezen. Vervolgens neemt de dierenarts bloed af om te testen op FIV en FeLV. Bij verdenking op een systemische aandoening zoals suikerziekte of nierfalen, zal er aanvullend bloedonderzoek worden uitgevoerd.

Behandeling van chronische tandvleesontsteking

Samen met u stelt de dierenarts een behandelplan op. Er zal sowieso gestart worden met het toedienen van pijnstillers. Het gebruik van ontstekingsremmers zoals corticosteroïden is afgeraden.

Het verdere behandelplan is afhankelijk van de ernst en uitgebreidheid van de klachten. Indien er veel tandsteen aanwezig is, is een professionele gebitsreiniging, eventueel in combinatie met dentale röntgenfoto’s, de eerste stap in de behandeling.

Wanneer er ten gevolge van de ontsteking al losse tanden of kiezen zijn, zullen deze volledig worden verwijderd, Vervolgens wordt gestart met een pijnstilling en mogelijk met een antibioticumkuur én is het van groot belang dat nieuwe tandplak- en tandsteenvorming wordt voorkomen.

Indien de professionele gebitsbehandeling niet heeft gewerkt en de ontstekingen in de bek terugkomen of wanneer er heftige ontstekingen zijn maar er geen tandsteen wordt gezien, is ons advies om alle kiezen te laten trekken. Het is een zeer rigoureuze beslissing maar wij zien dat vaak deze katten vaak dezelfde dag alweer zachtvoer gaan eten en binnen enkele dagen alweer hun brokjes eten. Bovendien hebben deze dieren continu pijn door de heftige ontstekingen in hun bek. Na het trekken van alle kiezen, verdwijnt de ontsteking en zijn de dieren veel vrolijker en levendiger.

Indien de problemen toch aanwezig blijven na het trekken van de kiezen, kan aanvullend (in geval van verdenking van een voedselallergie) gestart worden met een speciaal soort voeding; Hill’s D/D. Door deze voeding kan de ontsteking worden geremd.  Een andere beslissing kan zijn om bij onvoldoende verbetering vervolgens ook de hoektanden en snijtanden te trekken.

Wat zijn de vooruitzichten voor mijn kat?

De prognose is afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de aandoening. In veel gevallen zullen de ontstekingen in de bek niet verdwijnen na een professionele gebitsbehandeling en zal er uiteindelijk toch overgegaan worden op het trekken van de kiezen en soms ook hoektanden en snijtanden. Een groot deel van de katten knapt hier zeer goed van op en zal weer brokjes gaan eten, ondanks dat ze geen kiezen meer hebben. Een klein percentage van de katten zal toch onvoldoende reageren op totale extractie van alle tanden en kiezen. Dit zijn vaak de katten waarbij een virus de onderliggende oorzaak is. Er kan dan gestart worden met medicatie die het afweersysteem stimuleren.