Brucella Canis is een gevaarlijke bacteriele infectie bij honden. Tot voor kort kwam Brucella Canis niet in Nederland voor. Eind 2016 - begin 2017 zijn er echter meerdere gevallen van Brucella in Nederland vastgesteld.Het betrof allen honden die geimporteerd zijn vanuit Oost-Europa.
UPDATE: Begin mei 2019 is bij een fokker met meerdere rassen, bij meerdere dieren van deze fokker Brucellose vastgesteld.

Brucella Canis is een zoonose en kan dus ook ziekteverschijnselen bij de mens veroorzaken. Bij vaststelling is uw dierenarts verplicht om dit te melden bij de NVWA. Tijd voor een update over deze vervelende aandoening.

Wat is Brucellose?

Brucella Canis is een bacterie die normaal niet in het lichaam van de hond voorkomt. We spreken van Brucellose bij een infectie van deze bacterie waarbij de bacterie in de bloedbaan terecht is gekomen (bacteriemie) en zich vermeerdert heeft. De tijd tussen de besmetting en de eerste symptomen kan wel 1-4 weken bedragen. De bacterie kan wel tot 5jaar aanwezig blijven in de hond. Reproductiestoornissen zoals abortus en ruggewervelontstekingen zijn de belangrijkste verschijnselen.

Wat zijn de verschijnselen bij de hond?

Reproductiestoornissen
Bij de teef:

• Abortus (meestal 7e tot 9e week van de dracht)
• Uitvloeiing uit de vagina na de abortus
• Dode en/of zwakgeboren puppy's

Bij de reu:

• Onvruchtbaarheid van de reu door sperma-afwijkingen
• Pijnlijkheid aan de testikels door een bijbalontsteking
• Vochtophoping in het scrotum
• Pijnlijkheid en persen bij poepen of urineren door prostaatontsteking

Overige mogelijke verschijnselen

• Ruggewervelontsteking (discospondylitis)!
• Gewrichtsontsteking
• Uveïtis (ontsteking iris)
• Lymfeklierontsteking
• Hersenvliesontsteking

Soms komt het voor dat geinfecteerde dieren zonder symptomen door het leven gaan.

Hoe vindt de besmetting van Brucella Canis plaats bij honden?

Bij een bacteriëmie bevindt de bacterie zich niet alleen in het bloed, maar ook in sperma (in grote hoeveelheden!), urine, speeksel, ontlasting, neusuitvloeiing, vaginauitvloeiing (loopsheid) en ooguitvloeiing. Overdracht kan plaatsvinden door contact van slijmvlies of wondjes met besmet materiaal.

Een belangrijk moment voor risico van overdracht (voor mens en hond) is rond de bevalling of abortus. De teef scheidt dan in hoge concentraties Brucella Canis uit via de foetus(sen), vruchtwater, de pups, de vaginale uitvloeiing en zelfs ook de melk.

Een ander belangrijk moment van overdracht van hond op hond is de dekking omdat de besmette reu dan direct hoge concentraties met de sperma kan uitscheiden.

Maar, nogmaals, in principe kan besmetting altijd plaatsvinden daar waar contact is tussen huid/slijmvliezen met lichaamsvloeistoffen of besmet materiaal.

Hoe vindt besmetting plaats bij de mens?

Ook mensen kunnen besmet worden, voornamelijk contact van slijmvliezen en huidwondjes met besmet materiaal. Daarom zijn mensen betrokken bij de fok en laboratoriummedewerkers de groep de het hoogste risico lopen.
Zeker bij direct contact met honden uit de Oost-Europese landen (import of op locatie) is het verstandig om voorzorgmaatregelen te treffen en bijvoorbeeld zeker niet in het gezicht te laten likken.

Wat zijn de verschijnselen van een besmetting bij de mens?

De tijd tussen besmetting en de eerste verschijnselen bij de mens is een stuk langer dan bij de hond; van 1 week tot wel 6 of 7 maanden! De klachten kunnen nogal vaag en algemeen zijn;

• vermoeidheid,
• hoge koorts of periodes van terugkerende koorts,
• rillingen,
• nachtelijk zweten,
• hoofdpijn en
• misselijkheid

Heeft u bovenstaande symptomen én bent u direct in contact geweest met een hond uit het Oost-Europa of heeft u bijvoorbeeld een hond die het afgelopen jaar geaborteerd heeft, meld dit dan vooral aan uw huisarts.

Hoe wordt de diagnose Brucellose gesteld?

Op basis van de verschijnselen kan een verdenking op Brucellose worden uitgesproken. Een verdenking op B. Canis zal moeten worden bevestigd met een bloedonderzoek. Het bloed wordt dan opgestuurd naar een gespecialiseerd laboratorium. Helaas kunnen chronisch geinfecteerde honden nog wel eens niet als positief uit de test komen, terwijl ze wel nog geinfecteerd zijn. Dat komt omdat zij niet continue uitscheiden maar met perioden (en dan in lage hoeveelheden).

Bij een verdenking van Brucellose is het verstandig om niet de diagnose af te wachten, maar DIRECT hygiënische maatregelen te treffen! U moet hierbij denken aan;

• Beschermende kleding dragen bij contact met uw hond (handschoenen)
• Uw hond niet te laten likken aan u of uw kinderen (zeker niet in het gezicht!)
• Ruimtes ontsmetten
• Gescheiden van andere honden houden

Overleg hiervoor met uw dierenarts wat de beste maatregelen zijn in uw geval.

Wat is de behandeling van een hond met Brucellose?

Honden met een Brucella Canis infectie moeten in ieder geval langdurig op de antibiotica. Daarnaast zal in een groot aantal gevallen pijnstilling nodig zijn. Er is geen vaccin tegen Brucellose.

Wat zijn de vooruitzichten van een hond met Brucellose?

Herstel is nogal afhankelijk van de tijd dat de hond heeft rondgelopen met de verschijnselen en de ernst van de verschijnselen. Groot probleem is, dat niet alle honden die hersteld lijken ook daarwerkelijk vrij zijn van Brucella. Brucella kan namelijk onopgemerkt persistent aanwezig blijven in lymfeknopen, milt, prostaat en gewrichten.

Help, ik heb een hond met Brucellose, wat nu?

• Wanneer B. Canis bij uw hond wordt vastgesteld op basis van laboratoriumonderzoek, dan zal uw dierenarts dat moeten melden bij de NVWA (tel: 045-5463188). Brucellose is namelijk een aangifteplichtige aandoending. De NVWA zal dan met u als eigenaar contact opnemen en de afhandeling verder bespreken.
• Stel uw huisarts op de hoogte van de diagnose. Bij een vermoedelijke infectie kan in een aantal gevallen besloten worden tot preventieve behandeling met antibiotica.
• Neem in ieder geval de bovenstaande hygiënische maatregelen in acht.
• In verband met de mogelijkheid dat de infectie persistent aanwezig blijft, en om andere dieren (én mensen) te beschermen, is euthanasie absoluut een reeële optie om te bespreken met uw dierenarts.