Wiepke is een Friese Stabij van 4 jaar en altijd lekker energiek. Welke Stabij is dat niet, zou u zich afvragen. In juni komt Wiepke met haar bazin op consult. Wiepke gedraagt zich sinds ongeveer een maand een beetje als een oud vrouwtje, ze is slomer, ze is na een half uur wandelen al moe, ze loopt stram en wat stijf. Wiepke liep altijd al heupwiegend en daarom zijn haar heupen getest op HD toen ze een jaar oud was. Door de stramheid zag het er nu nog erger uit.

Met het klinisch en orthopedisch onderzoek valt het op dat ze (inderdaad nog steeds) erg heupwiegend loopt, maar ook haar knieën niet goed buigt. Het strekken van haar heupen doet zeer. De rest van het onderzoek is normaal. We besluiten bloedonderzoek te doen en onder lichte narcose röntgenfoto’s te maken. De klachten lijken erg op artrose van heupen en/of knieën of een probleem in haar lage rug, dus dat willen we gaan diagnosticeren, danwel uitsluiten. Zijn haar heupen de afgelopen jaren soms toch slechter geworden?

Het algemeen bloedonderzoek is keurig, en op de röntgenfoto’s zien we prima heupen, geen artrose in haar knieën en een kleine twijfel of er iets in haar lage rug niet in orde is; deze bevindingen worden bevestigd door de radioloog. We hebben hiermee dus nog geen goede verklaring voor haar sloomheid en stramheid.

In eerste instantie geven we Wiepke pijnstillers/ ontstekingsremmers, lijnrust met een opbouwend bewegingsschema en verwijzen we haar door naar de fysiotherapie. In augustus gaat het ondanks de medicatie en fysiotherapie nog niet veel beter. Voordat we een MRI van haar rug laten maken, besluiten we mede op aanraden van de fysiotherapeut eerst aanvullend bloedonderzoek te doen. Het is een kleine kans dat ze een systemische ziekte heeft, maar we testen haar toch op Lyme, Toxoplasma en een te langzaam werkende schildklier. De schildklier werkt normaal en ze wordt negatief getest voor de ziekte van Lyme.

Een week later worden we gebeld door het laboratorium van de Universiteit Utrecht. De titer van Toxoplasma is namelijk erg hoog; zo hoog hebben ze het eigenlijk zelden gezien. Het is zeer onwaarschijnlijk dat een hond ziek wordt van Toxoplasmose. Als het dan al voorkomt, dan gaat het meestal gepaard met klachten van het zenuwstelsel. Maar in dit geval zou het best wel eens de verklaring van Wiepke’s klachten kunnen zijn.

Ze krijgt antibiotica voorgeschreven en u zult het evenmin geloven als haar bazin of ikzelf: al na vier dagen is er een duidelijke verbetering zichtbaar! Na twee weken komt Wiepke op controle; ze is weer een compleet andere hond. Ze is vrolijk, wil spelen, kan weer lang wandelen, heeft een betere eetlust en loopt soepeler. Vorige week heb ik het bloed gecontroleerd en de ontstekingswaarden zijn normaal; de ontsteking is onder controle. De kuur van vier weken is voorbij en het gaat nog steeds supergoed met Wiepke!

Wat is Toxoplasmose eigenlijk? Wat zijn de ziekteverschijnselen? Hoe kom je er aan? Hoe stel je de diagnose? Hoe kun je het voorkomen? En hoe nu verder met Wiepke, gaat de Toxoplasma wel helemaal uit haar lichaam?

Toxoplasma gondii is een microscopisch kleine parasiet die meestal in verband wordt gebracht met katten. Veel katten zijn drager van Toxoplasma doordat ze besmet worden als ze muizen opeten. Katten scheiden oöcysten uit via de ontlasting. Voor volwassen mensen zijn deze niet schadelijk; voor een ongeboren baby wel. Daarom moeten zwangere vrouwen voorzichtig zijn met het contact met kattendrollen. Zwangere vrouwen wordt aangeraden de kattenbak schoon te maken en te tuinieren met handschoen aan.

Een andere bron van Toxoplasma is het eten van onverhit en besmet vlees met weefselcysten (bradyzoïeten) van Toxoplasma (meestal varkensvlees of schapenvlees). Het schijnt dat bijna de helft van de wereldbevolking ooit geïnfecteerd is geweest met Toxoplasma, maar totaal geen ziekteverschijnselen heeft. De verschijnselen van Toxoplasma bij volwassenen zijn vaak heel mild: een paar dagen koorts en gezwollen lymfeknopen.
Ook bij honden en katten is het een vrij zeldzame ziekte.

Als honden en katten al ziek worden van Toxoplasma, zien we vaak verschijnselen van het zenuwstelsel zoals hersenvliesontsteking of epilepsie. Omdat honden vaak kattendrollen opeten, zullen heel veel honden ooit geïnfecteerd zijn en een positieve titer antilichamen tegen Toxoplasma in het bloed kunnen hebben. Dit wordt echter niet routinematig getest, dus we weten eigenlijk niet wat “normaal” is. Een zieke of chronisch geïnfecteerde hond is trouwens niet besmettelijk; de parasiet is niet overdraagbaar via hondenpoep.

In de toekomst verwachten we misschien wel meer problemen van Toxoplasma, omdat honden ook steeds vaker onverhit rauw vlees te eten krijgen van hun baasjes. Naast het risico op Salmonella of andere voedselvergiftigingen die schadelijk zijn voor mens en dier, is Toxoplasma wellicht ook een ziekte om serieus rekening mee te houden als een dier rauw vlees eet.

Wiepke had een uitzonderlijk hoge antilichaamtiter, die eigenlijk niet te verklaren was met alleen een dragerschap van Toxoplasma. Wat er bij Wiepke wordt vermoed is dat zij bradyzoïeten (weefselcysten) heeft gehad, en daarom vermoeide en pijnlijke spieren heeft kreeg. Wiepke heeft nog nooit rauw vlees van haar baasje gehad, maar misschien heeft ze wel iets gevonden in de bosjes?

Wiepke is behandeld, 4 weken lang, en het gaat nu gelukkig heel goed. De parasiet kan echter nooit volledig uit haar lichaam verdwijnen, en de ziekte kan altijd weer opflikkeren in tijden van slechte weerstand door een andere ziekte. Laten we duimen dat dat voorlopig niet en het liefst nooit meer gebeurt.

Suzanne Alting - dierenarts DierenDokters Utrecht